ترخیص کالا از گمرک: راهنمای جامع و قدم به قدم

ترخیص کالا از گمرک یکی از چالش‌برانگیزترین مراحل کار در حوزه تجارت بین‌الملل است. این فرایند نیازمند درک دقیق و رعایت قوانین و مقررات گمرکی دارد زیرا با تکیه بر آن می‌توان جریان ترخیص کالا‌ها را به ‌سرعت و به صورت قانونی انجام داد. با آموزش ترخیص کالا به‌صورت صحیح، تجار و کارآفرینان می‌توانند از پیچیدگی‌های اداری و تاخیرهایی که اغلب در گمرک رخ می‌دهد، در امان بمانند. این راهنما قصد داریم تا شما را قدم به قدم با فرایندهای ترخیص کالا که حاصل سالها تجربه تیم تجارت طلایی است آشنا سازیم، از آماده‌سازی اسناد گرفته تا مهم‌ترین گمرک‌های ایران و پرداخت هزینه‌های مربوطه، تا در نهایت شما بتوانید به راحتی و با اطمینان کالای خود را از گمرک خارج سازید. 

ترخیص کالا چیست؟

ترخیص کالا اصطلاحی است که به فرایند قانونی ورود کالاها به یک کشور پس از انجام تشریفات گمرکی اطلاق می‌شود. این فرایند شامل ارزیابی، بررسی و پرداخت حقوق گمرکی و مالیات‌های مربوط به واردات کالا است. ترخیص کالا معمولا در گمرکات واقع در مرزها، فرودگاه‌ها و بنادر انجام می‌شود، جایی که کالاها پس از ورود به کشور، تحت بررسی قرار می‌گیرند.

فرایند ترخیص کالا به این صورت است که تاجر یا وارد کننده باید ابتدا اسناد و مدارک مربوط به کالاهای وارداتی را به گمرک ارائه دهد. سپس، کارکنان گمرک اقدام به بررسی این اسناد و مقایسه ‌آن‌ها با کالای واقعی می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که همه چیز مطابق با قوانین و مقررات است.

پس از تایید اسناد و کالا، محاسبه حقوق گمرکی و مالیات‌ها بر اساس ارزش کالا، نرخ تعرفه و قوانین مالیاتی انجام می‌گیرد. تاجر یا وارد کننده باید این هزینه‌ها را پرداخت کند تا اجازه خروج کالا از گمرک و ورود به بازار داخلی صادر شود. به‌صورت کلی آموزش ترخیص کالا یک مرحله کلیدی در واردات و صادرات است و نقش مهمی در تسهیل تجارت بین‌المللی و حفظ استانداردهای کیفی و امنیتی کشورها دارد. 

اسناد و مدارک مورد نیاز جهت ترخیص کالا

برای ترخیص کالا از گمرک در ایران، مجموعه‌ای از اسناد و مدارک باید تهیه و ارائه شود تا فرایند گمرکی به طور موفقیت‌آمیزی پیش رود. این اسناد و مدارک به تایید هویت فرد واردکننده، ارزیابی و تایید کالای وارداتی و همچنین اطمینان از پرداخت تمامی تعرفه‌ها و مالیات‌های قانونی کمک می‌کنند. در ادامه، لیستی از مهم‌ترین اسناد مورد نیاز برای ترخیص کالا از گمرک ایران را ارائه خواهیم کرد که گام مهمی در آموزش ترخیص کالا محسوب می‌شود:

• پیش‌نویس و ثبت در سیستم EPL گمرک: این فرایند شامل ثبت اولیه اطلاعات کالا در سامانه الکترونیکی گمرک است که برای پیگیری و مدیریت روند ترخیص کالا استفاده می‌شود.
• تصویر کارت بازرگانی: کارت بازرگانی نشان‌دهنده هویت بازرگانی فرد یا شرکت درخواست‌کننده و اجازه واردات یا صادرات کالا است.
• قبض انبار: صادر شده پس از اینکه کالا به گمرک تحویل داده شود، نشان‌دهنده ثبت رسمی ورود کالا به انبار گمرک است.
• بارنامه: این سند حمل و نقل نشان‌دهنده جزئیات محموله و شرایط حمل آن است.
• گواهی مبدا: این گواهی مبدا کشور سازنده کالا را تایید می‌کند و برای محاسبه تعرفه‌های گمرکی ضروری است.
• پروفرما یا پیش‌فاکتور: فاکتوری که قبل از ارسال کالا توسط فروشنده به خریدار ارسال می‌شود و جزئیات مالی معامله را شرح می‌دهد.
• فاکتور: سندی که جزئیات نهایی قیمت کالا و شرایط فروش را توضیح می‌دهد.
• ترخیصیه: مدرکی است که پس از انجام تمام مراحل گمرکی صادر می‌شود و اجازه خروج کالا از گمرک را می‌دهد.
• اعلامیه تامین ارز: این سند نشان‌دهنده تامین مالی مورد نیاز برای واردات است.
• مجوز ثبت سفارش: مجوزی که از وزارت صمت دریافت می‌شود و ضرورت واردات کالا را تایید می‌کند.
• بیمه‌نامه گمرکی: بیمه‌نامه‌ای که ریسک‌های مرتبط با حمل و نقل بین‌المللی کالا را پوشش می‌دهد.
• پروانه بهره‌برداری: برای شرکت‌های تولیدی که کالا صادر می‌کنند، مورد نیاز است تا تایید کند شرکت مجاز به تولید و صادرات است.
• مجوزهای قانونی: برخی کالاها ممکن است نیازمند دریافت مجوزهای خاص از نهادهای دولتی باشند.

• وکالتنامه رسمی: در صورتی که کار ترخیص به ترخیص‌کار واگذار شود، وکالتنامه‌ای که توسط دفتر اسناد رسمی تنظیم شده است.
• کارت ملی: اصل و کپی کارت ملی برای احراز هویت صاحب کالا یا ترخیص‌کار ضروری است. این مدرک باید در تمام مراحل قانونی ارائه شود تا تایید هویت انجام گیرد.
• معرفی‌نامه شرکت: در صورتی که ترخیص کالا توسط نماینده‌ای از یک شرکت انجام شود، معرفی‌نامه‌ای که از سوی شرکت صادر شده و نمایندگی قانونی آن فرد را تایید می‌کند، لازم است. این معرفی‌نامه باید شامل اطلاعات کامل نماینده و محدوده اختیارات وی باشد.

آموزش ترخیص کالا به صورت مرحله به مرحله

با آموزش ترخیص کالا از گمرک در ایران می‌توان به‌راحتی از مراحل و قوانین پیچیده اطلاع پیدا کرد و در زمان کوتاه‌تری نسبت به ترخیص کالا اقدام کرد. ترخیص کالا  فرایندی دقیق و مرحله‌ای است که شامل چندین گام مهم می‌شود که در ادامه آن‌ها را بررسی کرده‌ایم:

• دریافت کالا توسط گمرک و دریافت قبض انبار گمرکی

وقتی کالا به گمرک می‌رسد، ابتدا توسط ماموران گمرک ثبت ورود می‌شود. این ثبت شامل بررسی اولیه کالا و اطلاعات آن بر اساس اسناد همراه مانند بارنامه و پکینگ لیست است. این مرحله به گمرک این امکان را می‌دهد که محتوای کالاها را با اسناد همراه آن‌ها تطابق دهد و از صحت ورود کالا به کشور اطمینان حاصل کند. همچنین، این مرحله مقدماتی برای ارزیابی گمرکی و تعیین تعرفه‌های مربوطه فراهم می‌کند.

• دریافت پکینگ لیست و پرو

پکینگ لیست لیستی از تمام اقلام موجود در محموله است. پکینگ لیست شامل جزئیاتی نظیر تعداد، وزن و بسته‌بندی هر آیتم در محموله می‌شود. این سند برای گمرک بسیار مهم است زیرا به آن‌ها امکان می‌دهد که محتویات محموله را با اظهارنامه مقایسه کرده و تطابق داشتن آن‌ها را تایید کنند.

پروفرما نیز پیش‌فاکتوری که از سوی فروشنده برای خریدار ارسال می‌شود و جزئیات کلیدی در مورد معامله مانند شرح کالا، مقدار کالا، قیمت واحد و کلی، شرایط تحویل و پرداخت را شامل می‌شود. پروفرما نیز برای تایید و ثبت سفارش کالا و همچنین محاسبه تعرفه‌ها و مالیات‌های گمرکی استفاده می‌شود.

• دریافت مجوز ثبت سفارش بازرگانی

این مجوز از سوی وزارت صمت صادر می‌شود و برای واردات هر نوع کالایی به کشور ضروری است. دریافت این مجوز نشان‌دهنده تایید دولت برای واردات کالای مورد نظر است و مبنایی برای انجام تراکنش‌های مالی و گمرکی فراهم می‌کند. جهت اطلاعات بیشتر مقاله اموزش واردات را بخوانید.

• ایجاد هماهنگی‌های لازم برای بازرسی کالاها در گمرک

این مرحله شامل بررسی و بازرسی دقیق کالاهای وارداتی توسط ماموران گمرک است. بازرسی‌ها می‌توانند شامل کنترل فیزیکی، استفاده از تجهیزات ایکس‌ری یا تست‌های شیمیایی برای اطمینان از انطباق کالا با مقررات و استانداردهای ملی و بین‌المللی باشند. هماهنگی برای این بازرسی‌ها نیازمند تعامل بین گمرک و دیگر نهادهای دولتی مانند سازمان‌های بهداشتی و امنیتی است، به ویژه اگر کالا نیازمند مجوزهای خاصی باشد.

• تشکیل پرونده‌های لازم برای تخصیص ارز و حواله‌های بانکی

این مرحله مربوط به مدیریت مالی مرتبط با واردات کالاها می‌شود و واردکنندگان باید پرونده‌های لازم برای تامین مالی واردات خود را تشکیل دهند، که شامل اخذ ارز از بانک‌ها و ترتیب دادن حواله‌های بانکی برای پرداخت به فروشندگان خارجی است. این فرایند نیازمند تاییدیه‌های بانکی و تاییدیه از بانک مرکزی یا سایر نهادهای دولتی مرتبط است.

• انتخاب یکی از شرکت‌های حمل و نقل

پس از ترخیص کالا، لازم است که واردکننده یک شرکت حمل و نقل معتبر را برای انتقال کالاها از گمرک به محل نهایی خود انتخاب کند. انتخاب شرکت حمل و نقل مناسب می‌تواند بر اساس عواملی نظیر قیمت، سرعت ارائه خدمات و تجربه شرکت در حمل نوع خاصی از کالاها باشد.

• تنظیم پیش‌نویس دور اظهاری

پیش از اینکه کالاها به طور رسمی اظهار شوند، پیش‌نویس اظهارنامه‌ای تهیه می‌شود که در آن جزئیات کاملی از کالاها شامل مشخصات، مقدار، ارزش و تعرفه‌های مربوطه درج می‌شود. این پیش‌نویس به عنوان ابزاری برای بررسی و تایید نهایی اطلاعات توسط واردکننده پیش از اظهار رسمی استفاده می‌شود و هدف از آن اطمینان حاصل کردن از صحت و دقت اطلاعات اظهار شده است.

• تهیه کردن و آماده کردن اسناد مورد نظر

پیش از اینکه بتوانید کالای خود را اظهار کنید، لازم است که تمامی اسناد مرتبط با محموله را تهیه و آماده سازید. این اسناد شامل فاکتورها، پکینگ لیست‌ها، بارنامه‌ها، مجوزهای لازم، گواهی‌های اصل و سایر مدارکی که نشان‌دهنده توصیف دقیق کالا و شرایط واردات آن هستند، می‌شوند. همچنین، اسناد باید شامل اطلاعاتی در مورد واردکننده، فروشنده و شرایط تحویل باشند.

• اظهار کالاها از در سامانه EPL

پس از تهیه و آماده‌سازی اسناد، کالاها باید در سامانه الکترونیکی گمرک ایران (EPL) اظهار شوند. این فرایند شامل ورود دقیق تمام اطلاعات مربوط به کالا در سیستم است که باید با اطلاعات موجود در اسناد تهیه شده مطابقت داشته باشد. اظهار کالا به گمرک امکان می‌دهد تا ارزیابی‌های لازم برای تعیین تعرفه‌ها و مالیات‌های گمرکی را انجام دهد.

• دریافت نمودن کوتاژ اظهارنامه

کوتاژ، شماره‌ای است که پس از اظهار کالا در سامانه EPL به اظهارنامه اختصاص داده می‌شود. این شماره به عنوان شناسه‌ای برای پیگیری مراحل بعدی ترخیص کالا استفاده می‌شود و برای ارتباطات بعدی با گمرک ضروری است.

• پرینت اظهارنامه

پس از دریافت کوتاژ و تایید اطلاعات وارد شده در سامانه EPL، نسخه چاپی از اظهارنامه تهیه می‌شود. این اظهارنامه شامل جزئیات کامل محموله، اطلاعات وارد کننده، فروشنده و تمام محاسبات مربوط به تعرفه‌ها و مالیات‌ها است. نسخه چاپی اظهارنامه برای تایید نهایی به گمرک ارائه می‌شود و در فایل‌های گمرک نیز ذخیره می‌شود.

• کنترل کردن کالاها و ارزیابی آن‌ها در گمرک

کالاها توسط ماموران گمرک کنترل و ارزیابی می‌شوند تا از انطباق آن‌ها با قوانین و مقررات اطمینان حاصل شود.

• دریافت مجوزهای مورد نیاز

برخی از کالاها قبل از ورود به کشور نیازمند دریافت مجوزهای خاصی از نهادهای دولتی مرتبط هستند. این مجوزها می‌تواند شامل مواردی مانند استانداردهای بهداشتی، ایمنی محیط زیست و دیگر استانداردهای فنی باشد. مجوزها برای تایید کیفیت و ایمنی کالاها و همچنین رعایت مقررات داخلی و بین‌المللی صادر می‌شوند.

• بررسی تعرفه‌های گمرکی

گمرک تعرفه‌های مربوط به کالاهای وارداتی را بر اساس نوع کالا، ارزش آن و قوانین موجود تعیین می‌کند. این تعرفه‌ها می‌توانند شامل مالیات‌ها، عوارض گمرکی و دیگر هزینه‌های قانونی باشند که بر اساس قوانین مالیاتی و تجاری کشور تعیین می‌شود.

• بررسی اظهارنامه و تطابق بار با آن

این مرحله شامل بررسی اظهارنامه‌های تکمیل شده توسط واردکننده و تطابق دقیق اطلاعات ثبت شده با کالاهای واقعی است. این بررسی‌ها برای اطمینان از اینکه کالاهای وارداتی به درستی و با دقت اظهار شده‌اند، انجام می‌شود.

• پرداخت حقوق گمرکی و عوارض گمرکی در صندوق

پس از تایید تمام مراحل فوق و بررسی‌های نهایی، واردکننده موظف است حقوق گمرکی و سایر عوارض مربوطه را پرداخت کند. این پرداخت‌ها معمولا در صندوق گمرک انجام می‌شود و پس از آن، اجازه خروج کالا از گمرک و ورود آن به بازار داخلی صادر می‌شود.

• بارگیری و تحویل کالا

پس از اتمام تمام مراحل، کالا برای حمل به مقصد نهایی بارگیری و تحویل داده می‌شود.

• خروج کالا از گمرک و ورود آن به کشور

کالا پس از انجام تشریفات گمرکی، رسما وارد بازار داخلی می‌شود.

هزینه ترخیص کالا از گمرک

هزینه ترخیص کالا از گمرک در ایران به عوامل مختلفی بستگی دارد و می‌تواند بسیار متغیر باشد. به طور کلی، هزینه‌های ترخیص کالا می‌توانند از چند صد هزار تومان برای کالاهای کم ارزش تا چندین میلیون تومان برای کالاهای با ارزش بالا و یا کالاهایی که نیاز به بازرسی‌های خاص دارند، متغیر باشند. این هزینه‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• حقوق و عوارض گمرکی: این هزینه‌ها بر اساس ارزش کالا، نوع کالا و تعرفه‌های مربوط به آن محاسبه می‌شود. تعرفه‌ها برای کالاهای مختلف متفاوت است و بر اساس دستورالعمل‌های گمرکی تعیین می‌شود.
• مالیات بر ارزش افزوده: این مالیات نیز بر اساس ارزش کالا و خدمات مرتبط با واردات آن محاسبه می‌شود و باید پرداخت شود.
• هزینه‌های بازرسی و آزمایش: برای برخی کالاها، ممکن است نیاز به بازرسی‌های فنی، بهداشتی یا استاندارد داشته باشید که این بازرسی‌ها می‌توانند هزینه‌های اضافی ایجاد کنند.
• هزینه‌های بندری و انبارداری: اگر کالاها برای مدتی در بندر یا گمرک نگهداری شوند، هزینه‌های انبارداری به آن‌ها افزوده می‌شود.
• کارمزد ترخیص کار: ترخیص‌کاران حرفه‌ای معمولا برای انجام تشریفات گمرکی و تسهیل فرایند ترخیص کالا دستمزد دریافت می‌کنند.
• هزینه‌های حمل و نقل: پس از ترخیص، هزینه‌های حمل کالا از گمرک به محل مورد نظر نیز باید در نظر گرفته شود.

گمرک‌های ایران برای ترخیص کالا

در قسمت بعدی از آموزش ترخیص کالا به سراغ مهم‌ترین گمرک‌های ایران خواهیم رفت. در ایران، چندین گمرک مهم و کلیدی وجود دارد که نقش عمده‌ای در ترخیص کالا و تجارت بین‌المللی ایفا می‌کنند. این گمرک‌ها در نقاط استراتژیک کشور قرار گرفته‌اند تا امکان دسترسی آسان به وسایل نقلیه حمل و نقل بین‌المللی مانند کشتی‌ها، هواپیماها و کامیون‌ها فراهم شود. در ادامه به برخی از مهم‌ترین گمرک‌های ایران خواهیم پرداخت:

1. گمرک بندر عباس: بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بندر ایران، که نقش کلیدی در تجارت دریایی و ترخیص کالاهای وارداتی دارد. این بندر به دلیل موقعیت استراتژیک خود در خلیج فارس، مرکز اصلی ورود کالا به کشور است.
2. گمرک امام خمینی: واقع در استان تهران، این گمرک نقش مهمی در ترخیص کالاهایی دارد که از طریق هوایی وارد می‌شوند. فرودگاه بین‌المللی امام خمینی به عنوان بزرگ‌ترین فرودگاه ایران، محل ورود بسیاری از کالاهای تجاری و خصوصی است.
3. گمرک بندر امام خمینی: یکی دیگر از بنادر مهم ایران که در خوزستان قرار دارد و نقش مهمی در واردات و صادرات نفتی و غیرنفتی ایفا می‌کند.
4. گمرک بازرگان: واقع در مرز ایران و ترکیه، این گمرک مهم‌ترین مرز زمینی برای تجارت با کشورهای اروپایی است. بسیاری از کالاهای تجاری از طریق این گمرک وارد و صادر می‌شوند.
5. گمرک بندر بوشهر: یکی دیگر از بنادر مهم در جنوب ایران که در کنار خلیج فارس قرار دارد و در واردات و صادرات کالاهای مختلف فعال است.
6. گمرک مشهد: این گمرک در شهر مشهد واقع شده و به دلیل نزدیکی به کشورهای آسیای میانه، در تجارت با این کشورها نقش دارد.

نتیجه‌گیری

آموزش ترخیص کالا از گمرک فرایندی حیاتی در تجارت بین‌المللی است و نیازمند دانش و تبحر خاصی در ناوبری قوانین و مقررات پیچیده گمرکی دارد. آمادگی کامل و ارائه دقیق اسناد و مدارک، همراه با درک عمیق از فرایندهای گمرکی، می‌تواند تاثیر قابل توجهی در تسریع و تسهیل روند ترخیص کالا داشته باشد. با پیروی از دستورالعمل‌ها و استفاده از مشاوره‌های تخصصی در این زمینه، تجار و واردکنندگان می‌توانند از تاخیرهای غیرضروری جلوگیری کنند و مراحل واردات را تسریع بخشند. اطمینان از انجام صحیح تمامی مراحل ذکر شده در این راهنما، کلید موفقیت در عرصه تجارت بین‌الملل خواهد بود. همچنین در صورتی که تمایل دارید از خدمات ترخیص کالا تجارت طلایی استفاده کنید، با شماره 09121133788 تماس بگیرید و از مشاوره رایگان خدمات ترخیص کالا بهره مند شوید.